İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), sessiz sedasız herkesin belediye ile ilgili her türlü bilgiye erişilebilmesi için “Açık Veri Portalı”nı kullanıma açtı.
Son derece önemli bir hamle olarak gördüğüm bu adımı çok önemsemeli ve hak ettiği değeri vermeliyiz.
Açıkçası portalın hizmete açılmasından sonra konunun yeteri düzeyde heyecan yaratmadığını ve gündem oluşturmadığını görmek üzücü. Bu, belki de ülke ve dünya gündeminin ağırlığından kaynaklanıyor diyebilirsiniz, ama kesinlikle çok daha yüksek sesle konuşmayı hak ediyor.
‘Açık Veri Portalı’ birçok açıdan çok ama çok önemli bir adım…
Neden?
Kritik bazı boyutlarıyla açıklamaya çalışalım…
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Sağlanacak
Belediyenin ve bağlı kuruluşlarının “verilerini” kamuoyuna açarak kamu yönetimi açısından şeffaflık sağlanması yönünde önemli bir karar alınmış oldu. Kaldı ki, yeni yönetimin bu yönde topluma verilmiş bir sözü vardı; bunun karşılanması yönünde adım atılmış oldu. Verilerin şeffaflığı ile demokrasinin gelişmesi ve kökleşmesine katkı sunmasını bekleyebiliriz.
Akademiye Destek Sunacak
Sosyal hizmetlerden, ulaşıma, kültürden altyapı hizmetlerine kadar geniş bir ağda hizmet üreten büyükşehir belediyesinin verilerinin herkesin kullanımına açılması akademiden şirketlere kadar, isteyen her kişi ve kurumun araştırmasına, ürün ve hizmet geliştirmesine, analizlerle karar alma süreçlerine destek sunması mümkün hale geliyor.
Veri analitiği ile “doğru zamanda, doğru analizler yapılarak, doğru kararlar alınmasını” destekleyecektir. Bu da birçok kişi ve kurumun gereksiz harcamalar yapmasını önleyeceği gibi, doğru analizlerle doğru çözümler üretilince “verimliliği ve memnuniyet” düzeyini de artıracaktır. Bu noktada tek kısıt kişi ve kurumların bu veri kümelerini analiz edebilme ve çözüm geliştirebilme kapasitesi olacak.
Dijital Ekonomiyi Geliştirecek
Artık herkes biliyor ki, yeni ekosistemde ürün ve hizmet geliştirebilmek için “teknoloji ve dijitalleşmeyi” iyi kavramak, doğru kararlar almak ve doğru uygulamalar yapmak zorundasınız. Kamuya açılan bu veri setlerini iyi analiz eden her kişi ve kurum, beklentilere uygun ürün ve hizmet geliştirebilir. Bu da birçok sektörde şirketlere “rekabette ayırt edici ve fark yaratan” bir nitelik katabilir. Dahası, mutlaka bu verileri kullanacak kişi ve kurumlar olacak ve fark yaratacaktır.
İlginç olan nokta ise, kamuya açılan bu verilen yer küredeki hemen her kişi ve kurumun hizmetine açılmış olması. Dolayısıyla dünyada isteyen herkes bu veri setlerini kullanarak “yerelleştirilmiş” ürün ve hizmet geliştirebilir. Ya da yerel bu veri setleri yer küredeki başka bir süreç için anlamlı bir kaynağa dönüşebilir. Burada belirleyici olanın hızlı biçimde bu verileri “anlamlı” hale getirecek adımı atabilme yetenek ve becerisi olacak.
Akıllı Şehircilik Yaygınlaşacak
Açıkçası “büyük veri” alanında henüz işin çok başında olduğumuzu söyleyebiliriz. Yakın bir gelecekte “açık veri” uygulamalarının kıymeti çok daha fazla anlaşılacak. 5G ve benzeri teknolojilerle IoT (nesnelerin interneti) alanında çığır açıcı gelişmeler yaşanacak. Bireysel ve kurumsal alanda gündelik yaşama dahil olacak çok sayıda nesneye “sensörler” yerleştirilecek.
Son zamanlarda yasal düzenlemelerle korumaya alınmaya çalışılan “kişisel verileri” de dahil ettiğimizde sensör teknolojileriyle üretilecek devasa verilerin ne kadar önem taşıyacağını hesap edebiliriz.
“Mekanik, termal, elektriksel, manyetik, ışıma, kimyasal, biyometrik, medikal” sensörlerle yaşama ait her türlü “mesafe, adet, kuvvet, ağırlık, basınç, eğim, sıcaklık, nem, su seviyesi, ses ve ışık düzeyi, renk” gibi çok sayıda veri anlık olarak takip edilebilecek.
Belediyelerin “akıllı şehircilik” uygulamalarının derinleşmesi ve yaygınlaşmasıyla hemen her hizmet alanında çok daha yaygın ve derinlikli veri üreteceğini öngörebiliriz.
İşte yakın bir gelecekte ürün ve hizmet geliştirmek isteyenler bu “açık veri” uygulamalarından yararlanabilecek, bu verileri kendi süreçleriyle entegre biçimde kullanabilecek. Hem kamu, hem de özel sektör açısından “gerektiği zaman, gerektiği kadar” ürün ve hizmet üretebilme becerisi, israfı önleyeceği gibi verimliliği de en üst seviyeye çıkartacak.
Veri Bilimi ve Uzmanlarına Çok İhtiyaç Duyulacak
Şimdi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin açtığı bu çok kıymetli yoldan diğer belediyelerin ve diğer kamu hizmet birimlerinin artan bir ivmeyle ilerlemesi çok ama çok önemli. İBB’nin açtığı yol tek başına kurumsal olarak kendisinin bir hizmet sunuyor olmasının ötesinde “rol model” olarak yeni bir mental süreci (zihniyet devrimi) tetiklemesi bir o kadar önemli. Dileriz, tüm belediyeler ve kamu kurumları da hızla benzer bir sürece yönelir.
Burada önemli bir ayrıntıya da dikkat çekmemiz gerekiyor.
Veri önem kazandıkça bu devasa veri yığınlarını analiz edecek, anlamlı hale getirecek “veri bilim uzmanlarına” duyulan ihtiyaç çok artacak.
Şebnem Özdemir ve Deniz Kılınç’ın birlikte yazdıkları “Geleceğin Meslekleri” kitabında da ayrıntılı yer verdikleri gibi, yakın bir gelecekte, “Veri Analisti”, “Veri Akışı Organizatörü”, “Veri Dedektifi”, “Veri Mimarı”, “Veri Odaklı Çevre Tasarımcısı”, “Veri Ön İşlemeciler”, “Veri Regülasyon Uzmanı”, “Veri Tutma Uzmanı”, “Veri Görselleştirme Uzmanı” gibi veri odaklı birçok iş ve uzmanlık alanı oluşacak.
“Açık Veri” uygulamaları kadar, bu verileri anlamlı hale getirecek insan kaynağını da geleceğe hazırlamak çok büyük önem taşıyor. Yalnızca veriyle ilgili aktardığımız bu ayrıntılar bile ülke olarak eğitim politikalarında ne derece köklü değişikliklere gitmemiz gerektiği göstermeye yetiyor.
